Tijdens een boswandeling met een kennis passeerden we een jonge, blonde vrouw die ons vriendelijk groette. Op haar shirt prijkte een Feyenoord-logo.

„Kakkerlak”, zei de kennis toen we een eindje verder waren. Mijn blik volgde die van hem in de hoop een fraai insect te ontwaren, maar op de tak voor mijn neus zag ik niets. Hij keek naar de wandelaarster die uit het zicht verdween. „Zo noemen we Feyenoordfans”, verduidelijkte hij toen hij mijn verwarring zag.

Exoten

Jammer, ik zie liever echte kakkerlakken en daar in dat bos, met een vrij dikke laag bladstrooisel, zou een boskakkerlak, Ectobius sylvestris, zich best thuis hebben gevoeld – veel meer dan bij mensen in huis, want daar zie je dit beestje niet. In tegenstelling tot een aantal exoten die zich in ons land alleen binnen kunnen handhaven en die kakkerlakken hun slechte naam bezorgen, vind je de boskakkerlak uitsluitend buiten. Dat is niet alleen in het bos; ze komen ook voor op de hei. Daar ruimen ze al knabbelend organisch afval op.

Vanaf april zijn de eerste volwassen mannen te zien. Vrouwen volgen meestal wat later.

Soms kun je een man zien zitten zonnen in de vegetatie: een uitgerekt eivormig dier met elegant lange antennen op een kop die maar nauwelijks onder het halsschild uit steekt. Dat halsschild heeft lichte randen rond een donkere vlek in de vorm van een klok zonder klepel. Daarachter zijn vleugels te bewonderen die een sierlijk netwerk van donkere en lichte tinten kennen.

In tegenstelling tot een aantal exoten, vind je de boskakkerlak uitsluitend buiten

In vergelijking daarmee is een vrouwelijke boskakkerlak toch minder gracieus. Zij heeft een iets plomper lichaam, wat benadrukt wordt door vleugels die nog niet half zo lang zijn als die van haar mannelijke soortgenoot. In tegenstelling tot hem, kan zij dan ook niet vliegen. Ze kan wel gretig reageren op de aantrekkelijke geur die hij verspreidt om haar te verleiden. Dat doet hij door zijn vleugels op te tillen, waardoor klieren aan de bovenkant van zijn achterlijf vrij komen te liggen. Die scheiden een stof uit waardoor ze gewillig genoeg wordt om hem met haar te laten paren.

Niet erg gracieus

Wat de vrouw ook kan, is na de paring een eipakket, ofwel oötheca, maken. Dat is een capsule waarin ongeveer vijftien eieren verpakt zijn en in het geval van de boskakkerlak ziet die eruit als een donkerbruin damestasje. Ze draagt het ook bij zich. Aan een poot zou dat erg onhandig zijn, want ze heeft ze alle zes nodig om op te lopen, dus sleept ze het eipakket achter zich aan, terwijl het half uit haar achterlijf steekt. Ook niet erg gracieus, maar wel praktisch, want ze kan het laten vallen op een plek waar het veilig kan overwinteren en waar haar nageslacht, als dat in juni het jaar erop uitkomt, voedsel kan vinden. De nimfen doen er daarna nog een jaar over om volwassen te worden.

De jonge, blonde vrouw had kennelijk een rondje gelopen, want we kwamen haar opnieuw tegen. Nu pas zag ik dat ze een damestasje droeg. Maar niet donkerbruin.

Bron: NRC