Achtergrond

Mei is de veenmollenmaand

Mei is de veenmollen maand

De veenmol is met 4 tot 5 centimeter een van de grootste insecten van ons land. Toch zul je hem niet zo snel tegenkomen.

Ze leven in een gangenstelsel onder de grond, vooral in West-Nederland.

Ze worden vooral gezien door tuiniers die in het voorjaar in de bodem graven.

Op warme meiavonden kun je na zonsondergang hun snorrende geluid horen. Maar pas op voor verwarring met de rugstreeppad!

De veenmol is door het imposante lichaam, bruine vachtje en mollenhandjes met geen ander insect te verwarren. Veenmollen zijn ook nog eens heel veelzijdig: ze kunnen kruipen, graven, zwemmen en vliegen. Ze leven in een zelfgegraven gangenstelsel, de uitgang vaak net boven het slootoppervlak. Het vrouwtje legt de eieren in een speciale kamer. Als een van de weinige insecten vertoont ze broedzorg. Ze belikt de eieren om ze schimmelvrij te houden en bewaakt de jongen.

De voorpoten van de veenmol zijn aangepast aan de gravende levenswijzeDe voorpoten van de veenmol zijn aangepast aan de gravende levenswijze (Bron: Roy Kleukers)

De veenmol komt vooral in West-Nederland voorDe veenmol komt vooral in West-Nederland voor (Bron: EIS Kenniscentrum Insecten)

Van nature komen veenmollen in veengebieden voor, maar tegenwoordig vinden we ze vooral in volkstuincomplexen. Daar vinden ze de juiste bodem om hun gangen in te graven en er is voldoende voedsel, in de vorm van plantenwortels en regenwormen. Omdat ze schade aan kunnen brengen in moestuinen worden ze wel bestreden. Maar wat is nou mooier dan een veenmol in je tuin?

Geluid

De veenmol maakt een snorrend geluid, dat op grote afstand te horen is. De mannetjes maken het geluid door hun voorvleugels over elkaar te wrijven. Je kunt het beluisteren door op warme meiavonden een fietstocht te maken in veenweidegebieden, vooral in West-Nederland. De veenmollen beginnen met zingen zodra de zon onder is en gaan door tot diep in de nacht.

Het geluid van de veenmol lijkt wel wat op dat van de rugstreeppad, hoewel dat wat harder, scheller en hysterischer klinkt. De veenmol zingt ook min of meer continu, met slechts af en toe een pauze. De rugstreeppad laat om de halve seconde een korte pauze vallen, waardoor het hakkelender klinkt. Bij koren van de rugstreeppad kunnen de pauzes minder opvallend zijn. In deze video wordt het verschil tussen het geluid van de veenmol en de rugstreeppad toegelicht, en deze video wordt ook het verschil met andere nachtelijke ratelaars uitgelegd.

De veenmol komt vooral in volkstuinen voorDe veenmol komt vooral in volkstuinen voor (Bron: Roy Kleukers)

Oproep

EIS Kenniscentrum Insecten houdt bij welke ongewervelde dieren er in Nederland voorkomen, waar ze voorkomen en of ze een trend vertonen. De veenmol heeft onze speciale interesse. Iedereen die een veenmol ziet, wordt daarom gevraagd om deze in te voeren bij Waarneming.nl. Als je een account aanmaakt, dan kun je hier ook je andere natuurwaarnemingen delen. Je kunt je veenmolwaarneming hier ook direct invoeren.

Meer informatie

Bron: Nature Today

Tekst: Daan Drukker & Roy Kleukers, EIS Kenniscentrum Insecten
Foto’s: Roy Kleukers
Kaart: EIS Kenniscentrum Insecten

Mei is de veenmollen maand Meer lezen »

Vleermuizen

Week van de gewone dwergvleermuis

In Nederland komen maar liefst achttien soorten vleermuizen voor.

Drie daarvan vallen binnen de groep dwergvleermuizen, namelijk de gewone, ruige en kleine dwergvleermuis.

Een waarneming van een dwergvleermuis betreft in de meeste gevallen een ‘gewone’, maar hoe gewoon is deze soort?

Dit is de week van de gewone dwergvleermuis.

Verspreidingskaartje gewone dwergvleermuisVerspreidingskaartje gewone dwergvleermuis (Bron: NDFF)De gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) is de meest algemeen voorkomende vleermuissoort in Nederland. Zoals de naam al zegt is het een kleine vleermuis met een gewicht van 3,5 tot 8 gram en een spanwijdte van 18 tot 24 centimeter. Van april tot half mei verlaten ze de gebouwen waarin ze de winter hebben doorgebracht. De mannetjes verhuizen naar hun paar- en zomerverblijfplaatsen. De vrouwtjes verzamelen zich ondertussen in kraamverblijfplaatsen. De kraamgroepen bestaan uit tientallen tot wel honderden vrouwtjes. 

De paartijd van gewone dwergvleermuizen heeft in het najaar al plaatsgevonden. Volwassen vrouwtjes hebben inwendig de zaadcellen opgeslagen waardoor bevruchting pas in het voorjaar gebeurt. Begin juni worden de jongen geboren en zijn tot circa half juli afhankelijk van de moeder. Een vrouwtje krijgt hooguit één jong per jaar. Het voedsel van gewone dwergvleermuizen bestaat uit kleine vliegende insecten. Ze eten voornamelijk muggen, dansmuggen, schietmotten, maar ook haften, gaasvliegen, nachtvlinders en soms ook kevers. Vocht halen ze uit insecten en door te drinken bij vijvers.

 

Vleermuizen waarnemen

Gewone dwergvleermuisGewone dwergvleermuis (Bron: Wesley Overmars)Kort na zonsondergang beginnen gewonde dwergvleermuizen aan hun jacht naar voedsel. In de schemering zie je van een vleermuis vaak niet meer dan het silhouet. Toch kun je alleen aan het silhouet soms al goed zien om welke soort het gaat. Let daarbij goed op de grootte van het dier. En ook op specifieke kenmerken, zoals de breedte van de vleugels, de grootte van de oren of de vorm van de staart. Deze herkenningskaart (pdf: 3,7 MB) van de Zoogdiervereniging helpt je op weg met het herkennen van vijf soorten die veel in steden en dorpen voorkomen. 

Vleermuistuintelling

Aanstaand weekend is het weer zover: de jaarlijkse Vleermuistuintelling! Op vrijdag 12 en zaterdag 13 mei roepen we iedereen op de vleermuizen door te geven die je in je tuin en omgeving tegenkomt. Op de website van de Zoogdiervereniging vind je meer informatie over deze telling en handige hulpmiddelen zoals een zoekkaart om vleermuissoorten mee te herkennen. 

Meer informatie

Bron: Nature Today

Tekst: Eveline van der Jagt, Zoogdiervereniging en SoortenNL
Foto’s: Erik Korsten (leadfoto); Wesley Overman
Kaartje: NDFF

Week van de gewone dwergvleermuis Meer lezen »

Scroll naar boven